WSTĘP
Z roku na rok wśród społeczeństwa wzrasta świadomość ekologiczna. Jesteśmy bardziej wrażliwi i odpowiedzialni za stan przyrody. Coraz częściej można dostrzec u ludzi postawy cechujące się szacunkiem do środowiska naturalnego oraz przestrzeganiem zasad ochrony przyrody. Matka Natura odwdzięczy się na pewno za każde działanie mające wpływ na poprawę stanu środowiska, a następne pokolenia będą mogły korzystać z jej dobrodziejstw. Nasza wiedza na tematy ekologiczne znacznie wzrosła i jest to naprawdę zadowalający fakt, pozwalający na uniknięcie wielu katastrof ekologicznych. Poza tym uświadamia on nam, jak bardzo jesteśmy związani ze środowiskiem naturalnym i jak nasza niedbałość oraz lekceważenie zależności i praw w przyrodzie może mieć negatywne skutki dla naszego zdrowia i życia. Zatem skupmy się na jakże istotnym aspekcie w dziedzinie ekologii, a mianowicie UTYLIZACJĄ ODPADÓW.
DEFINICJA UTYLIZACJI ODPADÓW
Czym jest utylizacja odpadów? Jakie znaczenie ma słowo utylizacja? Wydawałoby się, że każdy coś wie na ten temat, jakże powszechny w dzisiejszych czasach, ale może spróbujmy przyjrzeć się temu bliżej i rozwiać wszelkie wątpliwości. W potocznym języku utylizację definiuje się jako niszczenie, unieszkodliwienie. Etymologia utylizacji a prościej mówiąc pochodzenie naszego kluczowego słowa wywodzi się z kraju kojarzącego się nam z dobrym winem, niepowtarzalnym smakiem tradycyjnych serów i Wieżą Eiffla – mowa oczywiście o Francji. Francuskie słowo utilisation oznacza odpowiednie wykorzystywanie produktów odpadowych, czyli substancji i materiałów, które straciły swoją wartość do użytku, jako surowców wtórnych.
SUROWCE WTÓRNE I RECYKLING? CO TO TAKIEGO?
Na pewno każdy z nas słyszał o surowcach wtórnych a zatem spróbujmy bliżej określić ich pojęcie. Są nimi zużyte produkty i odpady powstałe w wyniku produkcji. Najważniejszą ich cechą jest to że wiele z nich nadaje się do ponownego przerobienia i wykorzystania. Przykładami surowców wtórnych są min: szkło (np. butelki i słoiki), papier (np. kartony), plastik (np. nakrętki), stal (np. puszki), tekstylia (np. ubrania). Odpady odpowiednio segregowane poddawane są tzw. procesowi recyklingu (ang. recykling), który jest kompleksem działań i procesów mających na celu odzyskanie i ponowne wykorzystanie odpadów. Zwraca się uwagę, żeby działo się to przy możliwie najmniejszym wkładzie energii i żeby na nowo przetworzony produkt był wykorzystywany wielokrotnie.
Dzięki recyklingowi:
- obniżane są koszty wytwarzania nowych produktów
- ilość energii potrzebna do tworzenia nowych produktów zmniejsza się
- widoczne jest zmniejszenie odpadów, które zalegają na składowiskach
- poprzez wykorzystanie produktów wtórnych chronione są zasoby naturalne
CZYM WŁAŚCIWIE SĄ ODPADY?
Są niczym innym jak przedmiotami lub substancjami niepotrzebnymi, powstałymi w wyniku egzystowania człowieka lub działalności gospodarczej. Nie trzeba chyba dodawać jak bardzo odpady są szkodliwe dla środowiska. Dlatego bardzo ważna jest minimalizacja wytwarzania odpadów poprzez stosowanie odpowiednich działań technicznych, a takie reguluje Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, z późn. zm.) – p.z. 2. Bardziej dociekliwi mogą się z nią zapoznać oczywiście. Niewłaściwa gospodarka odpadami ma katastrofalny wpływ na cały ekosystem czyli powietrze, ziemię, wody, florę i faunę. Odpady mogą wchodzić w szereg reakcji fizykochemicznych i biochemicznych stwarzając idealne warunki dla mnożenia się bakterii i wirusów, które za pośrednictwem owadów, gryzoni czy ptaków są przenoszone na inne organizmy żywe, w tym również na ludzi. Zanim zaczniemy utylizację odpadów, należy przeprowadzić ich klasyfikację. Pomoże nam w tym wykaz 20 grup, w którym konieczne jest zakwalifikowanie powstającego odpadu do odpowiedniej grupy. Wykaz ten znajduje się w Rozporządzeniu ministra środowiska z 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1923).
JAK DZIELIMY ODPADY?
Głównym kryterium podziału odpadów, jest miejsce ich powstawania.
Wyróżniamy:
- Odpady komunalne – powstałe w wyniku bytowania człowieka w gospodarstwach domowych czy przedsiębiorstwach handlowych i usługowych. Zalicza się do nich materiały ciekłe i stałe. Niestety nie są one obojętne dla środowiska. Na szczęście część z nich nadaje się do ponownego przerobienia w procesie recyklingu na surowce wtórne. Dużą ilość odpadów składuje się na wysypiskach lub utylizuje w spalarniach odpadów.
- Odpady przemysłowe – stanowią większość wszystkich odpadów. Są nimi materiały powstałe wskutek procesów produkcji przemysłowych. Górnictwo, energetyka, hutnictwo, przemysł ciężki – oto branże, które przyczyniają się do powstawania największej ilości odpadów (np. metalicznych lub mineralnych, smarów, popiołów, olejów, opakowań).
- Odpady rolnicze – są pozostałościami, powstającymi podczas działalności rolniczej.
Wyróżniamy odpady organiczne (naturalne) i nieorganiczne (sztuczne).
Przykładami odpadów naturalnych są: skoszona trawa, chwasty, liście, gałęzie żywopłotów i krzewów, kwiaty, kora, łodygi winorośli, słoma zbożowa oraz wszelkie pozostałości zwierzęce np. obornik.
Do odpadów sztucznych zalicza się m.in.: plastikowe opakowania po nawozach, pestycydach, nasionach, odpady weterynaryjne, stare maszyny, ogrodzenia. Warto wspomnieć, że zarówno w odpadach komunalnych, przemysłowych jak i rolniczych uwzględnia się dodatkowo odpady niebezpieczne. Ich właściwości są szkodliwe dla środowiska i często zagrażają zdrowiu lub życiu ludzi.
PODSUMOWANIE
Musimy zdać sobie sprawę jak bardzo unieszkodliwianie, utylizacja odpadów i ponowne ich wykorzystanie jest ważne dla naszego zdrowia i środowiska naturalnego. Racjonalne gospodarowanie odpadami, odpowiednie oddziaływanie na świadomość, edukacja najmłodszych, wypracowanie właściwych nawyków u dorosłych? to wszystko jest kluczem do osiągnięcia celów prośrodowiskowych, ekonomicznych oraz sanitarno? higienicznych.
